Fen bilimleri; fizik, kimya, biyoloji, yer bilimleri ve mühendislik gibi alanları kapsayan, deneysel ve gözleme dayalı bilim dallarını ifade eder. Bu alanlarda araştırma makalesi hazırlamak, yalnızca teorik bilgi değil, aynı zamanda deneysel doğrulama, veri analizi ve güçlü bir metodoloji gerektirir. Fen bilimlerinde yayınlanan makaleler, hem literatüre katkı sağlar hem de teknolojik gelişmelere yön verir.
Bu rehberde, fen bilimleri alanında etkili ve yayınlanabilir nitelikte bir araştırma makalesi hazırlamak için izlenmesi gereken stratejileri adım adım ele alacağız.

1. Konu Seçimi
Fen bilimlerinde konu seçerken şu kriterler dikkate alınmalıdır:
-
Literatürde açıkça tanımlanmış bir boşluk olması
-
Deneysel veya teorik olarak incelenebilir olması
-
Güncel ve uygulamaya yönelik olması
-
Veri toplama imkanlarının bulunması
Örnek:
“Güneş enerjili su arıtma sistemlerinde nanoteknoloji kullanımı” gibi hem güncel hem de deneysel çalışmalara uygun bir konu.
2. Literatür Taraması
Fen bilimleri makalelerinde literatür taraması:
-
Daha önce yapılmış benzer çalışmaların analizini,
-
Kullanılan yöntemlerin karşılaştırılmasını,
-
Sonuçlardaki boşluk ve çelişkilerin belirlenmesini içerir.
Kaynaklar:
-
Web of Science
-
Scopus
-
IEEE Xplore
-
ScienceDirect
-
PubMed (biyoloji ve tıp konuları için)
3. Araştırma Sorusu ve Hipotez
Araştırma sorusu net ve ölçülebilir olmalı. Hipotez ise bu soruya bilimsel bir tahminle cevap vermelidir.
Örnek Araştırma Sorusu:
“Farklı sıcaklık değerleri, enzim aktivitesi üzerinde nasıl bir etki yaratır?”
Hipotez:
“Sıcaklık arttıkça enzim aktivitesi belirli bir noktaya kadar artar, ardından düşüş gösterir.”
4. Yöntem Bölümü
Fen bilimleri makalelerinde yöntem bölümü çok ayrıntılı olmalıdır.
-
Deneysel Yöntemler: Kullanılan cihazlar, kimyasallar, deney düzenekleri
-
Teorik Yöntemler: Matematiksel modeller, simülasyonlar
-
Ölçüm Teknikleri: Sensörler, spektrofotometre, mikroskop vb.
5. Veri Toplama
Veri toplarken:
-
Ölçümlerin tekrarlanabilir olmasına dikkat edin.
-
Kontrol grupları oluşturun.
-
Ölçüm hatalarını minimize edin.
6. Veri Analizi
Fen bilimlerinde veri analizi:
-
İstatistiksel testler (ANOVA, t-testi vb.)
-
Grafiksel analiz
-
Modelleme ve simülasyon
Araçlar:
-
MATLAB
-
Python (NumPy, SciPy, Matplotlib)
-
OriginLab
-
SPSS
7. Bulguların Sunumu
Bulgular net, görsel olarak desteklenmiş ve yorumdan arındırılmış şekilde verilmelidir.
-
Grafikler, tablolar, diyagramlar
-
Deney fotoğrafları
-
Ölçüm değerlerinin hata payları
8. Tartışma Bölümü
Tartışma bölümünde:
-
Bulgular literatür ile karşılaştırılır.
-
Bulguların teorik ve pratik etkileri tartışılır.
-
Beklenmeyen sonuçlar açıklanır.
9. Sonuç ve Öneriler
Sonuç bölümünde:
-
Çalışmanın ana bulguları özetlenir.
-
Gelecek çalışmalar için öneriler sunulur.
-
Uygulama alanlarına değinilir.
10. Etik İlkeler
Fen bilimlerinde etik kurallar şunları kapsar:
-
Deney sonuçlarının değiştirilmemesi
-
Doğru atıf yapılması
-
Ortak çalışmalarda katkıların belirtilmesi
-
Canlılar üzerinde deney yapılacaksa etik kurul onayı
Sonuç
Fen bilimleri alanında güçlü bir araştırma makalesi hazırlamak, planlama, deneysel titizlik ve analitik düşünce gerektirir. Yöntemsel şeffaflık, veri güvenilirliği ve literatürle uyumlu tartışma bölümü, makalenin hem kabul edilme hem de atıf alma şansını artırır.
Başarılı bir fen bilimleri makalesi:
-
Net bir araştırma sorusu ve hipoteze dayanır,
-
Ayrıntılı ve tekrarlanabilir bir yöntem içerir,
-
Güçlü veri analizi ile desteklenir,
-
Bulgularını görsel olarak etkili şekilde sunar.