İlk kez akademik araştırma makalesi yazmak, hem heyecan verici hem de göz korkutucu olabilir. Özellikle daha önce bu süreçten geçmemiş olan öğrenciler, nereden başlayacaklarını, hangi formatı kullanacaklarını ve nasıl bir dil tercih etmeleri gerektiğini bilmeyebilir. Ancak doğru adımlar izlendiğinde, ilk makale deneyimi akademik hayatın en değerli öğrenme fırsatlarından birine dönüşebilir.
Bu rehber, ilk kez akademik araştırma makalesi hazırlayacak olanlara adım adım yol göstermek amacıyla hazırlanmıştır.

1. Konu Seçimi
İlk adım, ilgi çekici ve araştırılabilir bir konu belirlemektir. Konu hem sizi motive etmeli hem de literatürde yeterli kaynak bulunabilecek bir alan olmalıdır.
İpuçları:
-
İlgi duyduğunuz alanlardan başlayın.
-
Konunun kapsamını daraltın.
-
Güncel konulara yönelin.
Örnek:
“İklim değişikliğinin etkileri” çok geniş bir konudur. Bunun yerine “İklim değişikliğinin Türkiye’de tarımsal üretime etkisi” daha net bir seçimdir.
2. Literatür Taraması
Araştırmaya başlamadan önce konuyla ilgili mevcut çalışmaları inceleyin. Bu, hem konunun ne kadar çalışıldığını hem de nerede boşluk olduğunu görmenizi sağlar.
Kaynaklar:
-
Google Scholar
-
JSTOR
-
Web of Science
-
Ulusal Tez Merkezi
Dikkat Edilecekler:
-
Kaynakların güvenilir olması
-
Son 5-10 yıl içinde yayımlanmış olması
-
Atıf sayısının yüksek olması
3. Araştırma Sorusu ve Hipotez
İyi formüle edilmiş bir araştırma sorusu, çalışmanızın omurgasını oluşturur.
Örnek Araştırma Sorusu:
“Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım süresi, akademik başarılarını etkiler mi?”
Hipotez:
“Sosyal medya kullanım süresi arttıkça akademik başarı düşer.”
4. Yöntem Seçimi
Araştırma yönteminiz, çalışmanızın güvenilirliğini belirler.
Yöntem Türleri:
-
Nicel: Sayısal veri analizi
-
Nitel: Görüşmeler, gözlemler
-
Karma: Hem nicel hem nitel
Yöntem Belirlerken:
-
Veri toplama kolaylığını düşünün.
-
Araştırma sorusuna en uygun yöntemi seçin.
5. Veri Toplama
Veri toplarken etik kurallara uymalısınız:
-
Katılımcılardan izin alın.
-
Gönüllülük esas olmalı.
-
Kişisel bilgiler gizli tutulmalı.
Araçlar:
-
Anketler
-
Gözlem formları
-
Mülakat soruları
6. Veri Analizi
Verilerinizi anlamlı hale getirmek için analiz yapmalısınız.
-
Nicel veriler: SPSS, Excel, JASP
-
Nitel veriler: MAXQDA, NVivo
İpuçları:
-
Temel istatistikleri öğrenin.
-
Analiz sonuçlarını net şekilde raporlayın.
7. Makale Yapısı
Akademik makaleler genellikle IMRAD formatında yazılır:
-
Giriş: Araştırma konusu, amacı, önemi
-
Yöntem: Nasıl çalışıldığı
-
Bulgular: Elde edilen veriler
-
Tartışma: Bulguların yorumu
-
Sonuç: Genel değerlendirme ve öneriler
-
Kaynakça: Kullanılan kaynaklar
8. Dil ve Üslup
-
Akademik ve resmi bir dil kullanın.
-
Gereksiz süslü ifadelerden kaçının.
-
Kısa ve net cümleler tercih edin.
9. Kaynakça ve Atıf
Kaynaklarınızı APA, MLA, Chicago gibi akademik formatlarda düzenleyin. Atıf yaparken mutlaka metin içi ve kaynakça uyumuna dikkat edin.
10. Etik İlkeler
-
İntihalden kaçının.
-
Doğru veri raporlayın.
-
Kaynakları eksiksiz belirtin.
Sonuç
İlk akademik araştırma makalesi, öğrenme sürecinizin önemli bir parçasıdır. Başlangıçta zorlayıcı görünse de, süreci adım adım ilerleterek hem akademik yazım becerilerinizi hem de araştırma yeteneklerinizi geliştirebilirsiniz.
Başarılı bir ilk makale:
-
Net bir konu ve araştırma sorusu ile başlar,
-
Güçlü bir literatür taraması ile desteklenir,
-
Uygun yöntem ve analiz teknikleri kullanır,
-
Etik ilkelere bağlı kalır.
Bu rehberdeki adımlar, ilk deneyiminizde size sağlam bir temel sunacaktır.