Bilim dünyasında artık tek bir alana sıkışıp kalmak yerine farklı disiplinlerin yöntemlerini, kavramlarını ve bakış açılarını bir araya getiren çalışmalar daha çok değer görüyor. Disiplinlerarası araştırmalar, karmaşık sorunlara daha bütüncül çözümler sunma imkânı sağlar. Ancak bu tür çalışmaların araştırma makalesine dönüştürülmesi, hem yazım hem de metodoloji açısından bazı özel teknikler gerektirir.
Bu rehber, farklı alanların bir araya geldiği disiplinlerarası konularda nasıl etkili ve akademik standartlara uygun bir makale hazırlanacağını adım adım açıklamaktadır.

1. Disiplinlerarası Yaklaşımın Önemi
Disiplinlerarası araştırmalar:
-
Karmaşık problemlere çok boyutlu bakış sağlar,
-
Yenilikçi çözümler üretir,
-
Literatürdeki boşlukları doldurur,
-
Akademik etkisi yüksek olur.
Örnek: Psikoloji, eğitim ve bilişim teknolojilerini birleştirerek öğrencilerin dijital öğrenme motivasyonunu incelemek.
2. Konu Seçimi
Disiplinlerarası bir makale konusu:
-
En az iki farklı alanı kapsamalı,
-
Bu alanlar arasında mantıklı bir bağ olmalı,
-
Veri toplama ve analiz açısından uygulanabilir olmalı.
Örnek Konular:
-
Yapay zekâ destekli terapi uygulamalarının psikolojik etkileri
-
Çevre mühendisliği ve ekonomi perspektifinden sürdürülebilir enerji politikaları
3. Literatür Taraması
Disiplinlerarası çalışmalarda literatür taraması daha geniş kapsamlıdır.
-
Her alan için ayrı kaynak taraması yapılır.
-
Farklı disiplinlerin terimlerine hâkim olunmalıdır.
-
Alanlar arası köprü kuran çalışmalara özel önem verilmelidir.
4. Araştırma Sorusu Oluşturma
Araştırma sorusu, disiplinlerarası doğayı yansıtmalı.
Örnek:
“Biyoteknoloji ve tarım biliminin birleşimi, mahsul verimliliğini nasıl artırır?”
5. Hipotez Geliştirme
Hipotezler hem disiplinlerarası bağlantıyı hem de ölçülebilirliği içermelidir.
Örnek:
“Yapay zekâ ile optimize edilen sulama sistemleri, geleneksel yöntemlere göre %20 daha fazla verim sağlar.”
6. Yöntem Bölümü
Disiplinlerarası çalışmalarda yöntem karma olabilir:
-
Nicel yöntemler: İstatistiksel analiz, deneyler
-
Nitel yöntemler: Görüşmeler, vaka analizleri
-
Karma yöntemler: Hem nicel hem nitel verilerin birlikte kullanımı
Ayrıca her disiplinin kabul ettiği standartlara uygun şekilde veri toplamak gerekir.
7. Veri Toplama ve Analiz
-
Farklı disiplinlerden veri setleri bir araya getirilir.
-
Veri uyumluluğu sağlanır.
-
Analiz sürecinde her alanın yöntemsel hassasiyetleri gözetilir.
Araçlar: SPSS, R, NVivo, MATLAB
8. Bulguların Sunumu
Disiplinlerarası bulgular sunulurken:
-
Önce her disiplinin bulguları ayrı verilir,
-
Ardından bu bulgular birleştirilerek bütünsel yorum yapılır.
9. Tartışma
Tartışma bölümünde:
-
Her disiplin açısından sonuçların anlamı açıklanır,
-
Disiplinler arası ortak çıkarımlar yapılır,
-
Literatürdeki benzer çalışmalarla karşılaştırma yapılır.
10. Sonuç ve Öneriler
Sonuç kısmında:
-
Çalışmanın genel katkısı belirtilir,
-
Gelecekteki disiplinlerarası araştırmalar için öneriler sunulur.
11. Etik ve İş Birliği
Disiplinlerarası projelerde farklı alanlardan araştırmacılar çalıştığı için:
-
Katkıların açıkça belirtilmesi,
-
Telif haklarına dikkat edilmesi,
-
Ortak veri kullanımı için izinlerin alınması gerekir.
Sonuç
Disiplinlerarası araştırma makalesi hazırlamak, geleneksel tek disiplinli çalışmalara göre daha fazla planlama, iş birliği ve bilgi gerektirir. Ancak bu zahmetli süreç, ortaya çıkan çalışmanın hem akademik değerini hem de uygulamadaki etkisini kat kat artırır.
Başarılı bir disiplinlerarası makale:
-
En az iki alanı bütünleştirir,
-
Hem teorik hem pratik katkı sunar,
-
Yöntemsel olarak iki alanın standartlarına uygun olur,
-
Bulguları bütüncül bir çerçevede tartışır.