Akademik yazılarda, yalnızca metinlerden değil, görsel materyaller ve grafiklerden de alıntılar yapılabilir. Görseller, veri analizi, görsel özetlemeler ve yazının anlaşılmasını kolaylaştıran unsurlar olarak oldukça önemli bir rol oynar. Ancak grafik ve görsellerin alıntılanması, doğru bir şekilde kaynak gösterilmeli ve bu materyallere dair kaynakça hazırlama süreci de kurallara uygun olmalıdır. Bu yazıda, görsel ve grafiklerden alıntı yaparak kaynakça hazırlamasürecini detaylı şekilde ele alacağız.
1. Görsel ve Grafiklerin Kaynakça Kullanımındaki Rolü
Görseller ve grafikler, akademik çalışmalarda genellikle verilerin görsel bir şekilde sunulması, karşılaştırılması ve analiz edilmesi için kullanılır. Bu görseller, bir araştırma sürecinde veri setlerini veya önceki çalışmaların bulgularınıdaha etkili bir biçimde gösterir. Ancak, görsellerin ve grafiklerin alıntılanması da yazılı kaynaklarda olduğu gibi akademik dürüstlük gerektirir.
Bir görsel veya grafik kullanıldığında, kaynakça kısmında görselin kaynağı belirtilmelidir. Görsel kaynakları, yazılı metinlerdeki kaynaklardan farklı olabilir çünkü görsellerin oluşturulması ve kullanım izinleri farklı kurallar gerektirebilir. Görsel ve grafiklerin doğru şekilde alıntılanması, hem bilimsel geçerliliği artırır hem de intihalden kaçınılmasınısağlar.
2. Görsel ve Grafiklerden Alıntı Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
2.1. Görselin Kaynağını Doğru Gösterme
Görsel ve grafiklerin kaynakları, yazılı metinlerde olduğu gibi doğru şekilde gösterilmelidir. Bu, görselin tam kaynağını içermeli ve görselin yaratıldığı yer veya yayınlandığı kaynak hakkında tam bilgi verilmelidir.
Görsel Kaynağı Gösterme Örneği:
-
APA Stili: Yazar, A. A. (Yıl). Görsel adı. Yayıncı. URL
-
MLA Stili: Yazar Adı. Görsel Başlığı. Yayıncı, Yayın Yılı. URL
-
Chicago Stili: Yazar, “Görsel Başlığı,” Yayıncı, Yıl, URL.
Örneğin, bir grafik kullanıyorsanız:
-
APA: Brown, J. (2020). Income inequality graph. Economics Review. https://example.com/graph
2.2. Görselin Türüne Göre Kaynakça Biçimi
Görselin kaynağını belirtirken, görselin türü önemlidir. İllüstrasyonlar, tablolar, grafikler, fotoğraflar ve haritalargibi farklı türdeki görseller için kaynakça biçimi farklılık gösterebilir.
-
Tablo veya Grafik: Eğer bir grafik veya tablo alıntılıyorsa, kaynağın grafiksel formatını ve görseldeki veriyiyansıtan bilgileri belirlemek gerekir.
-
Fotoğraf veya Resim: Eğer görsel bir fotoğraf veya resim ise, kaynağın fotoğrafın çekildiği kişi veya yayıncıtarafından sağlanan bilgileri içermelidir.
2.3. Kaynakça Düzeninde Görsellerin Düzenli Kullanımı
Görselleri düzenli bir şekilde kaynakçaya dahil etmek, yazınızın akademik geçerliliğini artırır. Görsel veya grafiklerin kaynakça listesinde sıralanması, yazının tutarlı ve organize olmasını sağlar. Görsel kaynaklar metin içerisinde de düzgün bir şekilde yerleştirilmeli, her görselin referansı metnin ilgili kısmına yapılmalıdır.
3. Farklı Referans Stillerine Göre Görsel Kaynak Gösterimi
Kaynak gösterme stili, görsel veya grafiklerden alıntı yaparken bilgilerin nasıl düzenleneceğini belirler. Her stilin kendi kuralları ve formatları vardır. İşte, farklı stil kurallarına göre görsel alıntılarının nasıl yapılacağı:
3.1. APA Stili ile Görsel Kaynak Gösterme
APA stilinde, görsel kaynakları yazar adı, yayın yılı, başlık ve yayıncı bilgisi ile birlikte belirtmelisiniz. Ayrıca görselin tam açıklaması da yapılmalıdır.
APA Stili Kaynakça Örneği:
-
Yazar, A. A. (Yıl). Görsel adı [Tablo]. Yayıncı.
Örneğin:
-
Brown, J. (2021). Income disparity in America [Tablo]. Economic Journal.
3.2. MLA Stili ile Görsel Kaynak Gösterme
MLA stilinde, görselin başlığı ve yayın bilgisi öne çıkar. Eğer bir görsel alıntılıyorsanız, görselin türünü de belirterek kaynakça listesine dahil etmelisiniz.
MLA Stili Kaynakça Örneği:
-
Yazar Adı. Görsel Başlığı. Yayıncı, Yıl.
Örneğin:
-
Smith, L. The Future of Technology. Tech World, 2020.
3.3. Chicago Stili ile Görsel Kaynak Gösterme
Chicago stilinde, görsellerin kaynakları genellikle dipnotlarda veya bibliyografyada yer alır. Görselin başlığı, yayınevive yayın tarihi gibi bilgilere yer verilmelidir.
Chicago Stili Kaynakça Örneği (Dipnot ve Bibliyografi):
-
Yazar Adı, Görsel Başlığı (Şehir: Yayıncı, Yıl), sayfa numarası.
Örneğin:
-
Brown, John, Graph of Global Warming Trends (New York: Climate Press, 2021), 45.
4. Görsel ve Grafik Kaynaklarıyla İlgili Ekstra Detaylar
Kaynakça oluştururken görsel ve grafiklerin sadece metin kaynaklarından farklı olduğunu bilmek gerekir. Görsellerin kaynağını doğru bir şekilde belirtmek için şu ekstra detaylara dikkat edilmelidir:
4.1. Görselin Formatı
Görselin formatı da kaynak gösterme sürecinde belirleyici olabilir. Çevrimiçi kaynaklar, PDF dosyaları, sunumlar ve fiziksel görseller her biri farklı biçimlerde gösterilebilir. Görselin formatını belirleyerek doğru bir şekilde kaynakça oluşturmalısınız.
4.2. Görselin Kullanım İzni
Bir görselin ticari kullanım izni veya lisansı olup olmadığına dikkat edin. Eğer görselin lisans hakkı bir kaynağa aitse, görseli kullanma izniniz olduğunu gösteren bir kaynakça açıklaması eklemek gerekebilir.
4.3. Erişim Bilgileri
Çevrimiçi görseller için URL ve erişim tarihi de gereklidir. Eğer bir web sitesinden görsel alıntı yapıyorsanız, görselin yüklendiği URL adresi ve erişim tarihi verilmelidir.
5. Sonuç
Görsel ve grafiklerin alıntı yapılması, akademik yazılarda doğruluğu, güvenilirliği ve geçerliliği sağlamak adına önemli bir adımdır. Doğru kaynakça yazımı ve görsel kaynakları belirtilirken referans stiline uyulması, yazının profesyonel görünmesini sağlar ve akademik etik kurallarına uygunluğu garantiler. Görsellerin doğru şekilde alıntılanması, intihalden kaçınılmasını sağlar ve bilimsel dürüstlük açısından gereklidir. Bu yazıda, görsel ve grafiklerden alıntı yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar ve kaynakça hazırlama kuralları üzerine kapsamlı bilgiler sunulmuştur.