Akademik ödevlerde doğru kaynak gösterme ve alıntı yapma, öğrencinin akademik dürüstlüğünü ve etik kurallara olan bağlılığını gösteren en önemli unsurlardan biridir. Alıntı yaparken, başkalarına ait fikirlerin, metinlerin veya araştırmaların doğru şekilde belirtilmesi gerekir. Hem APA (American Psychological Association) hem de MLA (Modern Language Association) alıntı stilleri, akademik yazılarda kaynakların nasıl gösterileceğine dair belirli kurallar sunar. Bu yazıda, APA ve MLA alıntı kurallarını ele alacak ve her iki stilin kullanımı hakkında örnekler vereceğiz.
1. Alıntı Yapmanın Önemi
Akademik yazılarda alıntı yapmak, başkalarının fikirlerine dayanan, doğru ve güvenilir bir bilgi sağlamak açısından kritik öneme sahiptir. Alıntılar, yazınıza dayanak sağlar, fikirlerinizi güçlendirir ve okuyucuya daha fazla bilgi sunar. Aynı zamanda, kaynak gösterme kurallarına uyarak, intihalden kaçınmış olursunuz.
Alıntı yaparken dikkate almanız gereken temel kurallar:
-
Kaynak Belirtme: Başkalarına ait fikirleri veya metinleri kullandığınızda, bu kaynakları açıkça belirtmelisiniz.
-
İntihalden Kaçınma: Alıntı yapmadığınız yerlerde, fikirlerinizi kendi kelimelerinizle ifade etmeniz gerekir. Başkalarına ait fikirlerin izinsiz kullanımı intihal sayılır.
-
Alıntı Yapma ve Parafraz: Metnin aynen alıntı yapılması (doğrudan alıntı) veya başkasının fikrinin kendi kelimelerinizle ifade edilmesi (parafraz) gereklidir.
2. APA (American Psychological Association) Alıntı Kuralları
APA, özellikle sosyal bilimler ve psikoloji gibi alanlarda yaygın olarak kullanılan bir yazım stilidir. APA, kaynak gösterme ve alıntı yapma konusunda çok net kurallar sunar. İşte APA stilinde alıntı yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar:
a) Metin İçi Alıntılar
APA stilinde metin içi alıntılar, yazarın soyadı ve yayın yılıyla yapılır. Eğer doğrudan bir alıntı yapıyorsanız, sayfa numarası da eklenir. Örnekler:
-
Doğrudan Alıntı:
“Bilimsel araştırmalar, insan davranışlarını anlamamıza yardımcı olur” (Yazar, 2022, s. 45). -
Parafraz:
İnsan davranışlarıyla ilgili bilimsel araştırmalar, bireylerin hareketlerini daha iyi anlamamıza olanak tanır (Yazar, 2022).
b) Kaynakça (References)
APA stilinde, kaynakça yazınızın sonunda yer alır ve şu formatta hazırlanır:
-
Yazar Soyadı, Adının İlk Harfi. (Yıl). Kitap Başlığı. Yayıncı.
-
Yazar Soyadı, Adının İlk Harfi. (Yıl). Başlık. Dergi Adı, cilt(sayı), sayfa aralığı.
Örneğin:-
Yılmaz, A. (2020). Psikoloji ve İnsan Davranışı. Psikolojik Yayınlar.
-
Tuncer, R. (2019). Öğrenme ve bellek. Eğitim Bilimleri Dergisi, 24(3), 150-165.
-
c) Kaynak Gösterme Özellikleri
-
Kitaplar: Kitap başlıkları italik yazılmalıdır.
-
Makale veya Dergi: Makale adı tırnak içinde yazılır, dergi ismi italik olur.
-
Çeviri: Çeviri eserlerde, orijinal eser ve çevirmenin adı belirtilmelidir.
3. MLA (Modern Language Association) Alıntı Kuralları
MLA, edebiyat, dilbilim, tarih ve bazı sosyal bilimler alanlarında yaygın olarak kullanılan bir stilidir. MLA, kaynak gösterme ve alıntı yapma konusunda APA’dan farklı kurallar sunar. İşte MLA stilinde alıntı yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar:
a) Metin İçi Alıntılar
MLA stilinde, metin içi alıntılar genellikle yalnızca yazarın soyadı ve sayfa numarası içerir. Yayın yılına yer verilmez. Örnekler:
-
Doğrudan Alıntı:
“Bilimsel araştırmalar, insan davranışlarını anlamamıza yardımcı olur” (Yazar 45). -
Parafraz:
İnsan davranışlarıyla ilgili bilimsel araştırmalar, bireylerin hareketlerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur (Yazar 45).
b) Kaynakça (Works Cited)
MLA stilinde kaynakça, “Works Cited” başlığı altında yer alır. Kaynaklar, belirli bir sıraya göre düzenlenir ve şu şekilde yazılır:
-
Yazar Soyadı, Adı. Kitap Başlığı. Yayıncı, Yıl.
-
Yazar Soyadı, Adı. “Makale Başlığı.” Dergi Adı, cilt, sayı, yıl, sayfa aralığı.
Örnekler:
-
Yılmaz, Ahmet. Psikoloji ve İnsan Davranışı. Psikolojik Yayınlar, 2020.
-
Tuncer, Rahmi. “Öğrenme ve Bellek.” Eğitim Bilimleri Dergisi, cilt 24, sayı 3, 2019, ss. 150-165.
c) Kaynak Gösterme Özellikleri
-
Kitaplar: Kitap başlıkları italik yazılmalıdır.
-
Makale veya Dergi: Makale adı tırnak içinde, dergi adı ise italik yazılır.
-
Web Kaynakları: Web kaynaklarında, yazar adı, makale başlığı, web sitesi adı, yayın tarihi ve URL belirtilmelidir.
4. Alıntı Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar
a) Doğrudan Alıntı ve Parafrazın Farkları
-
Doğrudan Alıntı: Başka bir kaynaktan alınan metnin aynen kullanılmasıdır. Alıntılar tırnak işaretleri içinde verilmeli ve sayfa numarası belirtilmelidir.
-
Parafraz: Başka bir kaynağın fikrini kendi kelimelerinizle ifade etme şeklidir. Parafraz yaparken de kaynağa doğru bir şekilde atıfta bulunmanız gerekir.
b) İntihalden Kaçınma
Alıntı yapmadığınız yerlerde, başkalarının fikirlerini doğrudan aktarmak yerine, kendi cümlelerinizle ifade edin. Kendi kelimelerinizle yazdığınız ancak başkasının fikrini içeren bölümleri parafraz yaparak aktarmalısınız.
c) Kaynakları Düzenlemek
Kaynaklarınızı düzenlerken, her kaynağın doğru formatta olduğuna ve kaynak gösterme stiline uygun yazıldığına dikkat edin. Ayrıca, alıntılarınızı ve kaynaklarınızı yazının sonunda doğru bir şekilde listeleyin.
5. Alıntı Yaparken Yaygın Hatalardan Kaçınma
-
Yanlış Kaynak Gösterme: Alıntı yaparken, kullanılan kaynağın doğru şekilde belirtilmemesi, intihal olarak kabul edilebilir. Kaynağınızın yazarının adı, yayımlandığı yıl ve sayfa numarası doğru bir şekilde verilmelidir.
-
Kaynaklar Arasında Çelişki: Aynı kaynağa dair farklı stil ve formatlar kullanmak, kaynaklar arasında çelişkiler yaratabilir. Kaynaklarınızın aynı formatta ve düzenli şekilde sunulması gereklidir.
-
Aşırı Alıntı Kullanma: Yazınızın önemli kısmını başkalarının fikirleriyle doldurmak yerine, kendi yorumlarınıza ve analizlerinize yer vermelisiniz. Alıntılar, yazınızı destekleyici bir araç olmalıdır.